Ngày 05 tháng 01 năm 2015, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 02/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án Điều tra, thu thập thông tin về thực trạng kinh tế – xã hội của 53 dân tộc thiểu số. Theo đó, Tổng cục Thống kê phối hợp với Ủy ban dân tộc đã thực hiện 2 cuộc điều tra vào năm 2015 và năm 2019. Năm 2024, Tổng cục Thống kê tiếp tục thực hiện cuộc Điều tra lần thứ ba.

Ngày 14 tháng 7 năm 2023, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) ký Quyết định số 628/QĐ-TCTK về Ban hành Phương án Điều tra, thu thập thông tin về thực trạng kinh tế – xã hội của 53 dân tộc thiểu số năm 2024.

Sau đây là một số nội dung chính của Điều tra, thu thập thông tin về thực trạng kinh tế – xã hội của 53 dân tộc thiểu số năm 2024:

1. Mục đích

Điều tra, thu thập thông tin về thực trạng kinh tế – xã hội của 53 dân tộc thiểu số năm 2024 (viết gọn là Điều tra DTTS 2024) được thực hiện nhằm các mục đích:

– Thu thập thông tin về dân số, điều kiện nhà ở của hộ dân tộc thiểu số và các điều kiện kinh tế – xã hội nhằm phản ánh thực trạng kinh tế – xã hội của 53 dân tộc thiểu số để biên soạn các chỉ tiêu thống kê thuộc Hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia và Hệ thống chỉ tiêu thống kê về công tác dân tộc phục vụ xây dựng và hoạch định chính sách phát triển kinh tế – xã hội cho các vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2026 – 2030.

 – Làm cơ sở cập nhật hệ thống thông tin, dữ liệu thống kê về dân tộc thiểu số tại Việt Nam.

2. Phạm vi điều tra

Điều tra DTTS 2024 được thực hiện tại 54 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, bao gồm 51 tỉnh có xã thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi theo Quyết định số 861/QĐ-TTg ngày 04 tháng 6 năm 2021 của Thủ tướng Chính phủ Phê duyệt Danh sách các xã khu vực III, khu vực II, khu vực I thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2025 và 03 tỉnh, thành phố có các xã/phường/thị trấn có nhiều người dân tộc thiểu số sinh sống gồm: Thành phố Hồ Chí Minh, Long An và Hà Tĩnh.

3. Đối tượng điều tra

Đối tượng điều tra của Điều tra DTTS 2024 bao gồm:

– Hộ dân cư người dân tộc thiểu số (Hộ DTTS);

– Nhân khẩu thực tế thường trú tại các hộ DTTS tính đến thời điểm điều tra (bao gồm cả những người thuộc lực lượng vũ trang hiện đang ăn, ngủ tại hộ), không bao gồm những người đang sống trong khu vực quản lý riêng của quân đội và công an;

– Tình hình kinh tế, an sinh xã hội, văn hóa, y tế, giáo dục của xã thuộc khu vực III, khu vực II và khu vực I theo Quyết định số 861/QĐ-TTg và các xã không thuộc các khu vực trên nhưng có địa bàn vùng dân tộc thiểu số.

4. Đơn vị điều tra

Đơn vị điều tra của Điều tra DTTS 2024 bao gồm:

– Hộ dân tộc thiểu số, bao gồm một người ăn riêng, ở riêng hoặc một nhóm người ăn chung và ở chung. Đối với hộ có từ 02 người trở lên, các thành viên trong hộ có thể có hay không có quỹ thu chi chung; có hoặc không có mối quan hệ ruột thịt, hôn nhân hay nuôi dưỡng; hoặc kết hợp cả hai.

Hộ DTTS được quy định trong cuộc điều tra này là các hộ đáp ứng ít nhất một trong ba điều kiện: Chủ hộ là người dân tộc thiểu số; Vợ hoặc chồng của chủ hộ là người dân tộc thiểu số; Hộ có tỷ lệ thành viên là người dân tộc thiểu số chiếm từ 50% trở lên.

– Ủy ban nhân dân (viết gọn là UBND) xã thuộc khu vực III, khu vực II và khu vực I theo Quyết định số 861/QĐ-TTg và các xã không thuộc các khu vực trên nhưng có địa bàn vùng dân tộc thiểu số.

5. Loại điều tra

Điều tra DTTS 2024 là điều tra toàn bộ kết hợp điều tra chọn mẫu.

– Điều tra toàn bộ: Được thực hiện tại tất cả các xã thuộc khu vực III, khu vực II và khu vực I theo Quyết định số 861/QĐ-TTg và các xã không thuộc các khu vực trên nhưng có địa bàn dân tộc thiểu số được chọn điều tra để thu thập các chỉ tiêu về dân số theo dân tộc thiểu số.

– Điều tra chọn mẫu được thực hiện trên phạm vi tương tự như điều tra toàn bộ: Quy mô mẫu được phân bổ bảo đảm mức độ đại diện đến cấp huyện về một số chỉ tiêu nhân khẩu học của các dân tộc nói chung và từng DTTS chủ yếu trong huyện nói riêng. Riêng đối với dân tộc thiểu số có quy mô dân số dưới 10.000 người trên toàn quốc theo kết quả Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, sẽ tiến hành điều tra toàn bộ những hộ thuộc nhóm dân tộc thiểu số này tại địa bàn vùng dân tộc thiểu số.

6. Thời điểm và thời gian điều tra

Thời điểm điều tra: 0 giờ ngày 01 tháng 7 năm 2024.

Thời gian điều tra DTTS 2024 thực hiện bắt đầu từ ngày 01 tháng 7 năm 2024 đến ngày 15 tháng 8 năm 2024.

7. Phương pháp thu thập thông tin

Điều tra DTTS 2024 sử dụng phương pháp thu thập thông tin trực tiếp.

– Đối với Phiếu hộ: Điều tra viên (ĐTV) đến từng hộ để hỏi người cung cấp thông tin và ghi đầy đủ các câu trả lời vào phiếu điều tra điện tử được thiết kế trên thiết bị di động thông minh.

Đối với những người tạm vắng trong suốt thời gian điều tra, ĐTV có thể hỏi những người khác trong hộ, hoặc dựa vào những tài liệu do người thân hoặc chính quyền cung cấp để ghi phiếu điều tra.

– Đối với Phiếu xã: ĐTV đến gặp những người có trách nhiệm cung cấp thông tin của UBND xã để thu thập thông tin và điền vào phiếu điện tử trên Trang thông tin điện tử của cuộc điều tra.

8. Nội dung điều tra

Nội dung điều tra đối với hộ gồm các thông tin về: Nhân khẩu học của dân số; Giáo dục; Di cư; Hôn nhân; Sử dụng bảo hiểm y tế; Việc làm; Lịch sử sinh và tình hình sử dụng biện pháp tránh thai của nữ từ 10-49 tuổi; Thông tin về người chết của hộ trong 12 tháng qua; Nhà ở và điều kiện sinh hoạt của hộ; Đất ở, đất sản xuất của hộ; Một số loại gia súc chủ yếu của hộ; Tình hình tiếp cận dịch vụ công cộng của hộ.

Nội dung điều tra đối với UBND xã gồm các thông tin về: Đặc điểm của xã; Sử dụng điện, đường, giao thông; Trường học và trình độ giáo viên; Nhà văn hóa; Y tế và vệ sinh môi trường; Chợ; Trình độ của cán bộ, công chức cấp xã; Tôn giáo, tín ngưỡng; Mức độ phủ sóng điện thoại và internet.

9. Công bố kết quả

Kết quả cuộc điều tra sẽ bàn giao cho Ủy ban Dân tộc vào tháng 4/2025 và được công bố vào tháng 5-7/2025.

10. Công tác tuyên truyền

Hoạt động tuyên truyền Điều tra, thu thập thông tin về thực trạng kinh tế – xã hội của 53 dân tộc thiểu số năm 2024 cần tập trung làm rõ mục đích, ý nghĩa, yêu cầu, nội dung chính và kế hoạch thực hiện điều tra đến các cấp, các ngành và toàn bộ cộng đồng dân cư người dân tộc thiểu số nhằm khuyến khích, động viên người dân thực hiện tốt nghĩa vụ cung cấp kịp thời, đầy đủ, chính xác thông tin cho điều tra viên.

Các hình thức tuyên truyền chủ yếu: (i) Trên các phương tiện thông tin đại chúng, bao gồm: Đài phát thanh, truyền hình, báo viết, báo điện tử ở Trung ương và địa phương; (ii) Phát thanh đĩa CD hỏi đáp về cuộc Điều tra trên hệ thống loa truyền thanh cơ sở (cấp xã, thôn/ấp/bản); (iii) Sử dụng các hình thức cổ động như: Dựng pa nô, áp phích, băng rôn, khẩu hiệu tại các nơi công cộng như  trụ sở làm việc, trung tâm văn hóa, trung tâm thương mại và đầu mối giao thông nơi đông người qua lại… và cổ động thông qua các đội tuyên truyền văn hoá lưu động; tuyên truyền qua các buổi họp dân cư ở tổ/thôn/ấp/bản.

Lộ trình thực hiện: Hoạt động tuyên truyền triển khai trong tháng Sáu và tháng Bảy năm 2024, trong đó tập trung cao điểm từ ngày 25/6 đến 10/7/2024, gần với thời điểm bắt đầu và những ngày đầu ra quân thực hiện thu thập thông tin.

Tổng cục Thống kê sẽ phối hợp tích cực và hiệu quả cung cấp thông tin cho các cơ quan truyền thông. Thông tin chi tiết về cuộc Điều tra, thu thập thông tin về thực trạng kinh tế – xã hội của 53 dân tộc thiểu số năm 2024 được đăng tải tại Trang Thông tin điện tử của Tổng cục Thống kê: https://datacollection.gso.gov.vn/; và Tạp chí Con số và Sự kiện điện tử https://www.consosukien.vn./.

Mọi thông tin chi tiết về công tác truyền thông xin liên hệ: Bà Nguyễn Thị Phong Lan, Trưởng phòng Phòng Truyền thông-Thư viện, Văn phòng Tổng cục, Tổng cục Thống kê. Điện thoại: 0903216313. Email: lanntp@gso.gov.vn